થ્રુ ધ લુકીંગ ગ્લાસીસ: ‘એક્સ્યુબરન્ટ… ગ્લાસીસ ચેન્જ્ડ ધ વર્લ્ડ

February 26, 2022

740

ચશ્માની એક જોડી વિશ્વની સૌથી મોટી શોધોમાંની એક હોઈ શકે છે, જે લાખો લોકોને એવી દુનિયા દેખાડે છે જે ચશ્મા વગર અસ્પષ્ટ દેખાય છે. અને છતાં આપણામાંના ઘણા, આપણા નાકના છેડા પર રહેલ આ ચશ્મા વિશે ખરેખર કેટલું જાણીએ છીએ?

આ આંખ ખોલી નાંખનાર ઈતિહાસમાં ટ્રેવિસ એલ્બરોએ ચશ્માની રસપ્રદ સાચી વાર્તા શોધી કાઢી છે. તેમણે ચશ્માની શરૂઆતથી લઈને આજના ડિઝાઈનર ચશ્મા અને ગૂગલ ગ્લાસની સંવર્ધિત વાસ્તવિકતા સુધીની હકિકતો રજૂ કરી છે. એટલું જ નહિં તેમણે આ પુસ્તકમાં ચશ્માની બ્રાન્ડ્ઝ લોર્ગનેટ્સ, મોનોકલ્સ, પિન્સ-નેઝ, ટોર્ટોઈઝ-શેલ ‘વિન્ડસર્સ’ અને રે બેન એવિએટર શેડ્સની આનંદદાયક યાત્રા પણ કરાવી છે.

આપણી આંખો કેવી રીતે કામ કરે છે તે વિશેના પ્રારંભિક સિદ્ધાંતોથી લઇને ગ્રીક વિચારકો, રોમન રાજનેતાઓ અને આરબ વિદ્વાનો દ્વારા કરાયેલી દાર્શનિક દલીલોને પણ ધ્યાનમાં લીધી છે. સેમ્યુઅલ પેપીસ, ડૉ. જોહ્ન્સન અને શેરલોક હોમ્સના લંડનમાં બુદ્ધિશાળી મધ્યયુગીન ઇટાલિયન કાચના નિર્માતાઓ, મ્યોપિક રેનેસૉના શાસકો, ચશ્મા-નિર્માતાઓ અને આઇસ્પેશ્યાલીસ્ટ્સ સાથેની મુલાકાતો રજૂ થઈ છે.

શરૂઆતના ચશ્મા અત્યંત બીટા-ઈશ હતા, બોટલના તળીયા જેટલા બે જાડા લેન્સ સિવાય બીજું કંઈ નહતું. જે ગ્લાસીસને આડેધડ રીતે ચામડાની દોરી સાથે અથવા, જો તમને ફેન્સી લાગતું હોય, તો સોનાના તાર સાથે બાંધીને પહેરવામાં આવતા હતા. ચશ્મા પહેરવા માટે જરૂરી એવા કાન સાંભળવા સીવાય કેટલા ઉપયોગી હોઈ શકે તેની હજી સુધી કોઈએ નોંધ લીધી ન હતી અને તેથી હાથમાં રાખવાને બદલે, લેન્સ માથાની આસપાસના બેન્ડ સાથે જોડાયેલા હતા, અથવા તો લાકડી સાથે જોડી લોર્જનેટ તરીકે પકડવામાં આવે તેવી શક્યતા વધુ હતી.

તે વખતના ચશ્મા હાસ્યાસ્પદ રીતે મોંઘા હતા. ફક્ત કાર્ડિનલ્સ અને રાજાઓને જ તે લક્ઝરી પરવડી શકે તેમ હતી. 18મી સદીના લંડનમાં જ્હોન ડોલોન્ડ અને 19મી સદીના અમેરિકામાં જ્હોન બાઉશ અને હેનરી લોમ્બ જેવા કારીગરોને ચહેરા પર સુરક્ષિત રીતે વળગી રહેશે તેવી બાંયધરીવાળા ચશ્માનું ઉત્પાદન કર્યું હતું, જેથી હાથ મુક્ત રહી શકે. રોનાલ્ડ રીગન કોન્ટેક્ટ લેન્સ પહેરનાર પ્રથમ રાષ્ટ્રપતિ હતા.

લેખક વિશે

ટ્રેવિસ એલ્બરો એક લેખક અને સામાજિક વિવેચક છે, જેમને ધ ગાર્ડિયન દ્વારા ‘બ્રિટનના શ્રેષ્ઠ પોપ સાંસ્કૃતિક ઇતિહાસકારોમાંના એક’ તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યા છે. તેમના અન્ય પુસ્તકોમાં ધ બસ વી લવ્ડ, લંડનની રૂટમાસ્ટર બસનો ઇતિહાસ; ધ લોંગ-પ્લેયર ગુડબાય; વિશ યુ વેર હીયર, વોક ઇન ધ પાર્ક, પ્રોજેક્ટ એટલાસ ઓફ ઇમ્પ્રોબેબલ પ્લેસીસનો સમાવેશ થાય છે.

અવર હિસ્ટરીઃ એઝ ટોલ્ડ ઇન ડાયરી અને લેટર્સ ટુ ચેન્જ ધ વર્લ્ડઃ ફ્રોમ પંકહર્સ્ટ ટુ ઓરવેલ જેવા કાવ્યસંગ્રહોનું પણ સંકલન કર્યું છે. ટ્રેવિસ એલ્બરો લગભગ બે દાયકાથી ફ્રીલાન્સ લેખક, લેખક, બ્રોડકાસ્ટર અને સાંસ્કૃતિક વિવેચક છે.