- રિતિકા સિદ્ધાર્થ દ્વારા
શુક્રવાર તા. 23ના રોજ સેન્ટ્રલ લંડનની મે ફેર હોટેલમાં વાર્ષિક ઇસ્ટર્ન આઇ આર્ટ્સ કલ્ચર એન્ડ થિયેટર એવોર્ડ્સ (ACTA)નું શાનદાર આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. જેમાં વારિસ હુસૈન અને મીરા સ્યાલને ટોચના એવોર્ડ એનાયત થયા હતા. આ સમારોહમાં કલાજગતના ટોચના સાઉથ એશિયન કલાકારોની સિદ્ધિઓની સરાહના કરવામાં આવી હતી.
2016માં શરૂઆતથી જ ઇસ્ટર્ન આઇ ACTA એ કલાત્મક અને સર્જનાત્મક ક્ષેત્રોમાં સાઉથ એશિયનોની પ્રતિભાને ઓળખી કાઢી છે. આ સમારોહમાં ‘વિરડી’ ક્રાઇમ ફિક્શન પુસ્તકના લેખક એએ ધાંડ, વિરડીના મુખ્ય અભિનેતા સ્ટેઝ નાયર, ડૉ. હૂની અભિનેત્રી વરદા સેતુ, ઋષિ નાયર, રીટા ચક્રવર્તી (શ્રેષ્ઠ પ્રેઝન્ટર), પૂર્વ પોલીસ, અધિકારી નીલ બાસુ (લેખક, નોન-ફિક્શ
ન), કાવેરી માધવન (ફિક્શન), રામ મુરલી (ક્રાઈમ ફિક્શન), નીરજ ચાગ (સંગીત), નંદિની દાસ (ઇતિહાસ), આદમ કરીમ (દિગ્દર્શક) અને સાચી સેન સહિત 20 વિજેતાઓને સન્માનિત કરાયા હતા.
1963માં બીબીસીના ડૉ. હૂના પ્રથમ સાત એપિસોડનું દિગ્દર્શન કરનાર લખનૌના મૂળ વતની વારિસ હુસૈને ઇસ્ટર્ન આઇ એવોર્ડ ફોર આઉટ સ્ટેન્ડીંગ કોન્ટ્રીબ્યુશન ટૂ ધ ક્રિએટીવ ઇન્ડસ્ટ્રી જીત્યો હતો.
હુસૈને 1960ના દાયકાની તેમની પેઢીના પડકારોને યાદ કરી આગામી પેઢીના મહત્વાકાંક્ષી કલાકારોને કહ્યું હતું કે “આપણે ટકી રહેવા માટે વાર્તા કહેવાની જરૂર છે. કૃપા કરીને, હાર માનશો નહિં… મેં દ્રઢતા દાખવી, અને હું અહીં છું. યુવા પેઢીએ વાસ્તવિકતાઓનો સામનો કરવો પડશે. 1960ના દાયકામાં અમારી પાસે ઇનોક પોવેલ નામનો માણસ હતો. અને અમારે પોતાને કંઈક કરવાનો પ્રયાસ કરવો પડ્યો. હું બીબીસીનો ખૂબ આભારી છું. તેમણે મને ડૉ. હૂનું દિગ્દર્શન કરવા માટે મારો પહેલો બ્રેક આપ્યો.”
“અ ટપરવેર ઓફ એશિઝ”માં શ્રેષ્ઠ અભિનય માટે ઇસ્ટર્ન આઇ એવોર્ડ ફોર થિએટર એવોર્ડ મેળવનાર અભિનેત્રી, લેખિકા અને હાસ્ય કલાકાર મીરા સ્યાલે કહ્યું હતું કે ‘’જેઓ કલા ક્ષેત્રમાં પ્રવેશવા માંગે છે તેમણે આગળ વધતા રહેવું જોઈએ. ચિંતા કરવી ખરેખર સરળ છે, પરંતુ બધું ચક્રીય છે. તમારે એક કલાકાર તરીકે આશાવાદી રહેવું પડશે. અમે વાર્તા કહેવાની શક્તિમાં માનીએ છીએ, અને ટકી રહેવા માટે વાર્તા કહેવાની જરૂર છે. જ્યારે તમે તમારી વાર્તા શેર કરો છો, ત્યારે તે એક રાજકીય કાર્ય છે. તે બળવાનું કાર્ય છે. તે એકતાનું કાર્ય છે. વાર્તા કહેવાનું આપણા અસ્તિત્વ માટે મહત્વપૂર્ણ છે. તે અસ્તિત્વ ટકાવી રાખવાનો છે, અને તમે તમારા આદિજાતિ સાથે જોડાઈને અને એકબીજાને ટેકો આપીને બચી શકો છો.”
આ પ્રસંગે પ્રેક્ષકોમાં તેમના સમકાલીન કલાકારો તેમજ આગામી પેઢીના કલાકારો અને દિગ્દર્શકો પણ હતા, જેમાં તેમની પુત્રી મિલી ભાટિયાનો પણ સમાવેશ થાય છે.
બીબીસી દ્વારા ટૂંકી સીરીઝ ‘વિરડી’માં રૂપાંતરિત કરાયેલ ક્રાઇમ ફિક્શન પુસ્તકના લેખક એએ ધાંડ તથા વિરડીના મુખ્ય અભિનેતા, સ્ટેઝ નાયરને એવોર્ડ અપાયો હતો. ડૉ. હૂની અભિનેત્રી વરદા સેતુને ફિલ્મ અને ટેલિવિઝન શ્રેણીમાં શ્રેષ્ઠ અભિનેત્રી તરીકે એવોર્ડ એનાયત કરાયો હતો. જ્યારે ઋષિ નાયરને ગ્રાન્ટચેસ્ટરમાં તેમની ભૂમિકા માટે સન્માનિત કરાયા હતા.
ઋષિ નાયરે કહ્યું હતું કે ‘’મેં છેલ્લા દાયકામાં વધુ સારા માટે પરિવર્તન જોયું છે. જ્યારે મેં પહેલીવાર ઓડિશન આપવાનું શરૂ કર્યું, ત્યારે એક રૂમમાં 10 શ્વેત લોકો હોતા અને હું એક ટોકન બ્રાઉન વ્યક્તિ રહેતો. પણ હવે ત્યાં મારા જેવા દેખાતા લોકો હોય છે. હું અભિનેતા, મુખ્ય અભિનેતા બનવા માંગતો હતો. હવે આપણે ટીવી પર મારા જેવા દેખાતા લોકોને આ મુખ્ય ભૂમિકાઓ ભજવતા જોઈ રહ્યા છીએ. તેથી આગામી પેઢી માટે, મને આશા છે કે તે તેમને ખરેખર આગળ વધવાની તક આપશે.”
ઈસ્ટર્ન આઈ એડિટર સ્પેશિયલ એવોર્ડ મેળવનાર અને ભારતીય કલાના સૌથી મહત્વપૂર્ણ જીવંત ઇતિહાસકાર તરીકે ગણાતા પ્રોફેસર પાર્થ મિત્તરે કહ્યું હતું કે ‘’ભારતીય કલાને વિકૃત ન કરવી જોઈએ. તે પશ્ચિમી કલા જેટલી જ સારી છે. એક સમયે ભારતીય કલાને પશ્ચિમી કલાની તુલનામાં સેકન્ડ ક્લાસ તરીકે ગણવામાં આવતી હતી. કારણ કે યુરોપિયન સૌંદર્યલક્ષી ધોરણો (ખોટી રીતે) ભારતીય કલા પર લાગુ કરવામાં આવતા હતા.’’
બીબીસી ડ્રામા સીરીઝ વિરડીમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવનાર સ્ટેઝ નાયરે કહ્યું હતું કે “જો આપણે મહાન હોઈએ, તો આપણે દિગ્ગજોના ખભા પર ઉભા રહીએ છીએ. આપણા જેવો જ અવાજ ધરાવતા હીરો, બોક્સની બહાર પગ મૂકે છે અને આશા છે કે આપણા બાળકોને ઊંચા અને ગર્વથી ઊભા રહેવામાં મદદ કરે છે.”
ઈસ્ટર્ન આઈના એડિટર-એટ-લાર્જ અમિત રોયે કહ્યું, “અમે આગામી 2 કે 10 વર્ષ નહીં પણ આગામી 25 વર્ષ જોઈને બ્રિટિશ એશિયન કલાના ભવિષ્યને સુરક્ષિત કરવામાં મદદ કરવા માટે સંકલ્પબદ્ધ છીએ. એશિયન માતાપિતા માટે નાનપણથી જ તેમના બાળકો માટે કલાને મનોરંજક બનાવવી એ ખરાબ વિચાર ન હોઈ શકે.’’
કાર્યક્રમનું સંચાલન નિહાલ અર્થનાયકે દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું અને આ કાર્યક્રમને આર્ટ્સ કાઉન્સિલ ઈંગ્લેન્ડ અને મે ફેર હોટેલ દ્વારા સમર્થન આપવામાં આવ્યું હતું.
